>

Blogs

Jesus Mari Mendizabal

Bai Horixe - Bizargorri

AUNDI GAIXTUAK

AUNDI GAIXTUAK

Liburu xaharretan uxarka ibiltzea gogoko dut. Hara hemen, gaur goizean Auspoa liburu-sail urrezkoan bila nenbilela, zer perlak aurkitu ditudan. Lapurrak hemen eta lapurrak han, bada oraintxe gatazka, iskanbila eta istilua franko Espainiako partean, bankariak direla, politikariak direla, hau-ta-hori-ta-hura direla… Iruzurra, ustelkeria, grina gaiztoa…; lapurreta, hitz batean eta betean. Jende arrunta hutsarengatik kartzelara; handikiak, kristorenak eta bi egin, eta, halere, kalean harro.

Ondorengo perla hauek Txirrita bertsolariak orain 82 urte idatziak dira. Hamabi bertsotatik sei aukeratu ditut. (Bat bada, 2.a, Hondarribiko amona Jexuxa Sistiagak buruz kantatzen ziguna). Kanta itzazu zuk ere, edo astiro irakurri bederen, eta ikusiko duzu nola balio duten bete-betean gure gaurko lapur giro triste lotsagarri honetarako. Urteak joan badoaz aurrera, baina historia, «mundu ontako bizi-modua», beti bat bera izaten ari da; ari denez! On degizula.

Beti bezala, presaka bazabiltza, irakurri gutxienez 3., 4. eta 6. bertsoak. Ez al dira bihar bertan ere gure edozein eguneroko berripaperetan, berri-berri, publikora ateratzekoak!?

 

1. Gure munduko bizi-modua                                  4. Lapur txikiyak kastigatzeko

guziyentzat da laburra,                                              non-nai badago kartzela,

griña gaiztuak tiratzen gaitu,                                   kupira gabe ematen zaio

ortatik dator makurra.                                               denbora askoko itzala,

Leku askotan ikusi oi da                                            esanaz egindako okerrak

lapur guardiyan lapurra;                                           antxen pagatu ditzala…

animaliya ere igual                                                     Aundiyak libre ikusten dira

katua eta zakurra:                                                       pasiuan dabiltzala,

berak asko nai t’ezin sufritu                                     ez projimua maite bagendu

bestek daraman apurra.                                            gere burua bezela.

 

2. Armario zar batian nuen                                        5. Itsasuan zer gertatutzen dan

esperientziya ikusi:                                                     ez al dezute ikusi?

gure Pepita deskuidatuta                                          Txardiñ berriya eta antxua

atia zabalik utzi…                                                        izurdiaren igesi,

Katu Moñoña azkar sartu zan                                  azpiyan eziñ aguantatu ta

bere bigote ta guzi;                                                     gañera irten-arazi,

xagua itota odolkiya artu,                                         an ere pronto arrantzaliak

goiko sapaira igesi…                                                   beren sare eta guzi…

Animalien artian ere                                                  Anima salbo, jende pobria

lapur aundiya nagusi!                                                gaur olaxe gera bizi.

 

3. Mundu onetan dijuan martxa                              6. Gure tartian gauza bat dago

etzait askorik gustatzen,                                           izugarri itsusiya:

bear bezela portatzen baña                                      begiyetako bista ona ta

errezago da juzgatzen.                                               iñor eziñ ikusiya;

Pobriarentzat amenazua,                                          juezak alde daukazkiyenak

kopeta dute beztutzen;                                              irabazten du auziya,

sermoi ederrak aditu arren,                                     eta orduan egingo diyo

ez dira asko estutzen;                                                berak nai duan guziya…

lapur txikiyak preso sartuta,                                    Aundi gaxtuak nai duen arte

berak milloiak ostutzen.                                           txiki onaren biziya!

 

Jesus Mari Mendizabal Iraola, «Bizargorri»

Temas

Solasean jolasean

Sobre el autor


febrero 2013
MTWTFSS
    123
45678910
11121314151617
18192021222324
25262728