Basetxeko nagusi Jones jauna zen, duela franko urte. Gizaki mozkor zakila izaki, itsusi egin zuen bere lana, bera nagusi bakar zakar beti. Zerri zahar jakintsu bat bazen bertan, ordea; eta animalia errukarri guztiei eragin zien errebelatzera, basetxea beraiek gobernatzera. Baldintza batekin, baina, beti ere: den-denak berdin-berdinak izatekotan, zazpi lege, arau edo agindupean: «Bat, bi hanken gainean dabilena, etsaia da; bi, lau hanken gainean dabilena, edo hegalduna, laguna da; hiru, animaliak ez du arroparik jantziko; lau, animaliak ez du ohean lo egingo; bost, animaliak ez du alkoholik edango; sei, animaliak ez du beste animaliarik hilko; zazpi, animalia guzti-guztiak igual-igualak dira».

Hasera batean, Animalien Basetxea zoritsu eta loratsuago bilakatu zen. Denbora joanean, ordea, pixkana-pixkana, lider jarritako zerriek, boterea itsuski baliatuz, aginduak nahierara manipulatu zituzten. Bi zerri liderrak, Napoleon eta Elur-bola, beren artean gorabeherak izaten hasi ziren: lehenak kolperik jo nahi ez zuen, agindu eta kito; besteak, animaliei haize-errota eraikitzen irakatsi nahi izan zien. Zerri gehienak honen fabore, noski. Baina, Napoleonek, bederatzi zakur amorratu hartuta, Elur-bola basetxetik kanpora bidali zuen haizea hartzera. Pixkana-pixkana, arauak aldatzen bakantzen makaltzen joan ziren: «Bat, animaliak ez du ohean lo egingo…, izara artean; bi, animaliak ez du alkoholik edango…, neurriz gain; hiru, animaliak ez du animaliarik hilko…, motiborik ezean».

Pixkana-pixkana, zazpi lege, arau edo aginduak ezabatu egin ziren Napoleonen, Zerri Nagusi Ahalguztidun izendatuaren, aginduz… Pixkana-pixkana, Jones jaun gizakiak utzitako arropak janzten hasi ziren gero zerriak, lehen agindua hautsiz, atzeko bi hanken gainean ibiliz, lehenagoko gizakien gisa berean… Pixkana-pixkana, Elur-bola baztertua zelarik, haren erru egin zuten zerriek beren arteko miseria guztia, Napoleonen meritu eginez arrakasta ekonomikoarena, demokraziarena… Pixkana-pixkana, animalia errukarriek ordu mordo batez lan egin behar izan zuten, morroi gisa, asko produzituz, gutxi janez, zerri buruen aurrean mutu, ezertaz kexatu gabe, botoa bera ere galduta… Pixkana-pixkana, Napoleonek eta zenbait zerrik beren mahaira gonbidatu zituzten antzina gorrotatzen omen zituztenak… Eta azkenik, pixkana-pixkana, auzibidea abiarazi zieten animalietako zenbaiti, bihurriei, haserako zazpi aginduak lege bakar bihurtu zutelarik: «Animalia guzti-guztiak igual-igualak dira; baina, animalia batzuk beste batzuk baino igualagoak».

1945eko “Matxinada basetxean” nobelaren historia duzu honako hau, nola-hala laburtua. George Orwelen pistara Adolfo Roldan jaunak erakutsi dit bidezidorra. Hirurogeita hamaika urte geroago, eguneratze aldera, ezar itzazu kontaera horretan izen propio berriak, aspaldian eguneroko ezagun izan ditugunak: Franco-Fraga-Aznar, izaki-gizaki halakoxeak, hasteko; Gonzalez-Guerra eta “zakur” konpainia hurrena (Barrionuevo, Vera, Sancristobal, Amedo, Elgorriaga, Danborenea, Bono, Domínguez, Planchuelo…); baita Pablo Iglesias Posse ere, PSOEren fundatzailea; Pedro Sánchez, haizea hartzera bidalia, Odon, PSC…; eta, egungo “zerri-zakur” berriak: Susana Díaz, Lambán, Pradas, Simancas, Ximo Puig, Hernando, Fernández… Eta kito. Orain has zaitez berriro goitik behera leitzen artikulua, hobeto ulertuko duzu-eta, seguruenera.

Bizargorri, 2016-11-02