>

Blogs

Jesus Mari Mendizabal

Bai Horixe - Bizargorri

FAMILIAREN MATAZA

Beste ezer baino lehen, ager dezadan argi eta garbi zer den mataza. Inoiz zuetako batzuen batzuek kalean gelditu eta, aho-beteka ez bada, hitz estalika, errieta egin izan didazue, esanez ez omen dagoela kristaurik nire euskara hau hasi eta buka ulertuko duenik; lexiko gaitza, gaitzegia omen darabilt… Aditu, bada: mataza hari edo artile bildu mordoa da; eta, ondorioz, gauza nahasia adierazteko erabiltzen dugu euskaldunok. Behin hori argituta, goazen harira.

Forges umorista espainiarrak esan omen zuen behin, amodioa kimika dela; ezkontzarena, fisika; eta dibortzioa, matematika. Kimika, fisika, matematika: hiru hanka horien gainean eraikitzen dira, hortaz, gizakion familia mahaiak. Sinplea dirudi; baina gauzarik sinpleenak maiz nahasten eta korapilatzen ditugu (edo zaizkigu), matematika kalamatrika bihurtuz.

Kalamatrika horietako bat dakart gaurkoan hona, zuen entretenigarri: familia baten mataza nahasi baino nahasiagoa. Gezurra dirudi halako mataza motroiloa inoren etxetan gerta litekeenik; gerta liteke, ordea, sinesteak lan badu ere. Posible da; ez da ezinezkoa. Ulertzen ez baduzue, ez egin, arren, nire erru: euskara erraz sanoan dago eta ez da hemen lexiko toxikorik oraingoan.

Ezezagun batek bidali berri didan gutuna erakutsiko dizuet, haren familiako matazaz: alarguna, alaba, aita, ezkontza, aitaginarreba, ni, alabaordea, erditzea, anaia, ama, osaba, andrea, aitona… Hari mutur mordoa mataza bakar baterako, aurki ikusiko duzuenez. Familiaren paraderoa! Atarramentu xelebrea baiki, etxe baterako. Hamaika aditzeko gaudela, baina oraindaino halakorik…!

Testua hotza da, laua, soila; batere apaindurarik gabea. Testua laburra da; irakurtzen ez du lanik. Ordea, gutunean kontatzen didan historia (erreala, agidanean) goitik behera dena zuzen konprenitzeko, buruhauste bat baino gehiago izango duzue, noski. Hala eta ere, gozamena bermatzen dizuet, alafede. Ez alferrik gabiltza hemen “solasean jolasean”, ia beti… Zoazte poliki, zabiltzate tentuz, egin ezazue eskema paperean, egiazta pausuak posibleak ote diren… Agintzen dizuet ez duzuela hola-ta-hola honen pareko denbora pasarik, ez sudokurik, ez hieroglifikorik, hain gutxi gurutzegramarik, hain adi eta zurt mantenduko zaituenik.

«Nire historia kontatuko dizut. Andre alargun batekin esposatu nintzen, orain urte batzuk, zorigaitzez. Alaba bat zeukan lehendik berak. Jakin izan banu, berehala esposatuko nintzen… Gure aita, berriz, alargundurik bizi zen, tamalez… Enamoratu eta nire andrearen alabarekin ezkondu zen. Hartara, nire andrea bere aitaginarrebaren amaginarreba bilakatu zen; nire alabaordea, berriz, neure ama; eta, aldi berean, gure aita neure suhi.

«Handik gutxira, nire amaordea mutikotxo batez erditu zen. Haur hori, nire anaia izaki, nire andrearen biloba zen; hartara, hortaz, ni neu neure anaiaren aitona bilakatu nintzen.

«Denbora joanean, nire andrea ere mutiltxo batez zen erditu; zeina, nire amaren anaia izaki, gure aitaren koinatu eta haren seme-alaben osaba gertatu baitzen. Nire andrea haren alabaren amaginarreba bilakatu zen. Eta ni, berriz, neure amaren aita naiz; gure aita eta bere andrea neure semeak dira. Ni neu naiz, gainera, neure aitona».

 

Bizargorri, 2017-12-06

Temas

Solasean jolasean

Sobre el autor


diciembre 2017
MTWTFSS
    123
45678910
11121314151617
18192021222324
25262728293031